Canon van Beets

Laatste Nieuws

Agenda

Dorpskrant

Beetster polder op de schop.

De Ruilverkaveling Midden Opsterland kwam na de afronding van  de verkavelingen in het noorden, oosten, zuiden en westen in de gemeente Opsterland.
In 1977 startte een voorbereidingscommissie met de opstelling van een ontwerpplan voor deze ruilverkaveling (sinds 1956 was hiervan al sprake).

Het doel van deze verkaveling in dit gebied was te onderscheiden in algemene en particuliere.
De algemene belangen waren:
– de verkaveling (goed bewerkbare en aangesloten percelen grond dicht bij huis),
– verbetering van de ontsluiting (toegang tot de gebouwen en de percelen),
– verbetering van de waterhuishouding (af- en ontwatering en watervoorziening).

De particuliere belangen waren:
– het veiligstellen en behoud van natuurgebieden,
– verbetering van de plattelandswegen,
– aanleg van veilige fietsverbindingen,
– verbetering van de recreatieve mogelijkheden, o.a. door de aanleg van aanlegplaatsen, ruiterpaden en visplaatsen.
In 1981 werd het voorontwerp besproken op inspraakbijeenkomsten.

Midden-Opsterland is bodemkundig zeer verschillend. Het noordwestelijke deel van de gemeente (dus ook in de regio Nij Beets) heeft een veenbodem (NAP plm. – 1,70 m), terwijl het oosten bestaat uit zandgrond (NAP plm. + 1,50 m. tot plm. + 5,50 m.).
De scheidslijn tussen laag en hoog wordt globaal gevormd door de A7.
A7 richtinng Heerenveen
    De A7 vanaf viaduct Beetsterzwaag richting Heerenveen.

De totale oppervlakte cultuurgrond is 7400 ha (84 %). Het overige percentage bestaat uit bossen, woeste grond, wegen, waterlopen en bebouwing.
Het aantal bedrijven in dit gebied met meer dan 50 melkkoeien vertienvoudigde in twaalf jaar (1967/10 bedrijven; 1977/100 bedrijven). Bovendien nam het aantal agrarische bedrijven met meer dan 30 ha weiland toe.
Nij Beets telde in 1960 117 boerderijen; in 2013 resteren er nog maar 22 grote actieve agrarische bedrijven (telling FV.).

 Nieuwe boerderij aan de Geawei  fam. Smidstra
       Nieuwe boerderij aan de Geawei, Fam. Smidstra.

PLATTELANDSWEGEN.
Midden Opsterland telde  ruim 92 km. verharde en 34 km. onverharde wegen.
De problemen waren:
– te smalle wegen,
– slecht of matig wegdek,
– te zwakke fundering in de veenbodem,
– te smalle bermen.
Verbetering van de plattelandswegen was beslist noodzakelijk door de komst van grote melktankwagens, vrachtwagens, bulkvervoer en de brede landbouwwerktuigen.

Prikkewei 55
    Oude prikkewei.

WATERBEHEERSING.
Het ruilverkavelinggebied viel destijds binnen twee waterschappen n.l. Het Koningsdiep in het noorden en Het Waterschap “Tjonger Compagnonsvaarten in het zuiden.
De bemaling van onze polder geschiedde sinds 1925 door het elektrische Sudergemaal aan de Ripen en het Noordergemaal tussen de Veenhoop en Smalle Ee.
Het Sudergemaal is in 1990 vervangen door een volledig automatisch en modern gemaal (Riperfeanen van 1987).
Veel oude gebouwen (boerderijen en woningen) staan op een houten fundering. Door de waterstand in het ruilverkavelinggebied te verlagen, zou verrotting van deze fundering kunnen optreden (zgn. paalrot). Dit zou weer verzakkingen e.d. kunnen veroorzaken.
Door een hoog watercircuit (- 2.30 m. NAP) rond de bebouwing aan te leggen bleven de bewoners ervan verzekerd, dat in hun fundering geen paalrot zou ontstaan.
Dit hoog watercircuit wordt regelmatig door Wetterskip Fryslan onderhouden.

Cultuurgrond (weilanden) met een te hoge grondwaterstand zijn slecht bereidbaar door zware landbouwwerktuigen en is trapgevoelig door runderen. Bovendien beïnvloedt een te hoge waterstand de groei van het gras en de weidevogelpopulatie.
64 % van de grondoppervlakte in dit gebied was in die zin te nat.

Elektrich gemaal
    Het nieuwe elektrische gemaal tegenover it sudergemaal.

LANDSCHAP.
In het noordwestelijk deel van Midden Opsterland (omgeving Nij Beets) bevindt zich in een veenlandschap, waarin de bewoning zich concentreert in lintvormige bebouwingsstroken langs wegen en dijken.
Cultuurhistorische gebieden van betekenis voor de planten- en dierenwereld vinden we in het benedenstrooms gedeelte van het eeuwenoude Alddjip; een riviertje, dat in de ijstijd is ontstaan en zorgde voor de afwatering van de Drents-Friese Plateau naar de Noordzee.
De Dulf, de zomerpolder Rome en het Terwispeler Grootschar bevinden zich in dit gedeelte.
Het open veengebied rond ons dorp en ook de Kraanlannen  is decennialang een pleistergebied voor ganzen, steltlopers en eenden.

Het Koninsdiep (Alddjip).

     Het Alddjip 

KAVELINRICHTING.
Door de verkaveling werd er naar gestreefd om zoveel mogelijk percelen samen te voegen.
Verkorting van de afstand van de percelen tot de agrarische bedrijven was een andere belangrijke doelstelling. 60 % van de benodigde graslanden moest in de directe nabijheid van de boerderijen liggen. Om onderling van kavels te ruilen moest eerst de “ruilverkavelingwaarde” van ieder perceel worden getaxeerd op basis van de waarde van de grond. De uitvoering hiervan berustte bij zgn. schatters. Bovendien werden er wenszittingen georganiseerd voor eigenaren en pachters.
Om een betere verkaveling te bewerkstelligen was verplaatsing van negen boerderijen noodzakelijk. Langs de D.N.-weg, in de Vlierbosch en langs de Geawei verrezen nieuwe moderne boerderijen.

Oude boerderijn Geawei 4
      Oude boerderij Geawei 4.

Tijdens de daadwerkelijke verkaveling werden:
– percelen vergroot,
– greppels verwijderd en soms vervangen door drainage,
– sloten en kanalen verruimd en verdiept,
– dammen in waterlopen verlegd en nieuwe sloten aangelegd.

KOSTEN.
65 % van de kosten van de verkavelingwerken werden betaald door het Rijk
(ƒ 18.000.000,00). De overige kosten kwamen ten laste van de gemeente en van de gezamenlijke eigenaren (ƒ 6.000.000,00). Kosten waren ƒ 985,00 per ha.

VERHARDEN VAN WEGEN.
In de directe omgeving van Nij Beets werden de volgende onverharde en halfverharde wegen verbeterd:
– Krúswei tot 3 m. met een betonnen wegdek,
– Geawei tot 3 m. met een betonnen wegdek,
– Leppedijk tot 3 m. met asfalt.
In het kader van de ruilverkaveling werden de volgende wegen ook nog verbeterd:
De Gearen/Kraenlanswei; het kruispunt D.N.-weg/Swynswei; de Swynswei, Kanaelwei Noard en Sud; de Prikkewei; de Sing Sang (zijstraat D.N.-wei), Krûme Swynswei en Janssenstichting. In de Prikkewei, Swynswei en Krûme Swynswei werden de hoge bruggen vervangen door grote duikers.

Brug swijnswei  
    Brug in de Swynswei.

De oude Rolbrège (draaibrug) werd vervangen door een nieuwe klapbrug.
Ter bevordering van de veiligheid voor de fietsers werd er bovendien een strook grond langs de D.N.-wei gereserveerd voor de aanleg van een fietspad door de gemeente Opsterland.
De uitvoering van het nieuwe fietspad en fietsbrug over het Polderhoofdkanaal vond plaats in 1983/1984 door wegenbouwer Gerrit Ooms uit Drachten.
Hierdoor zou een doorgaande fietsverbinding ontstaan tussen Akkrum en Beetsterzwaag.
Ook werden in onze omgeving nieuwe recreatieve fietspaden aangelegd b.v. verbinding Janssenstichting naar de Beetsterweg. Een bestaand voetpad langs het Polderhoofdkanaal werd ook opgeknapt. Het cultuurhistorische sluisje van 1927 bleef ook bewaard voor het nageslacht. Momenteel is het onderdeel van het openlucht laagveenmuseum It Damshûs.
Een kwart ha. grond werd in het kader van de ruilverkaveling gereserveerd voor de uitbreiding van hetzelfde laagveenmuseum (1990).
Onze gemeente Opsterland droeg voor bovenstaande verbeteringen bijna ƒ 4.000.000,00 bij aan de kosten.

Deze berichten vind je misschien ook leuk